Bladeren van bomen en struiken kunnen aanvullend zijn op het rantsoen van koeien, geiten en schapen, omdat ze een interessante bron zijn van eiwit, mineralen en sporenelementen. Daarnaast bevatten veel bomen secundaire plantenstoffen die een positief effect kunnen hebben op de vertering en de gezondheid van herkauwers.
Bomen werken positief op dierenwelzijn door hun bescherming tegen weer en wind en de mogelijkheid voor het diereigen gedrag, zoals knabbelen.
Zoals bekend, zijn geiten echte knabbelaars en kunnen tot bijna hun gehele rantsoen uit blad, twijg en schors (browse) halen. Minder bekend is dat koeien dit tot zekere hoogte ook kunnen. Hierbij zijn er grote verschillen tussen rassen. Een Holstein koe is meer gras georiënteerd (+/-10% browse), terwijl een Jersey tot 25% browse in het rantsoen kan hebben.
De meeste bladsoorten hebben een eiwitgehalte tussen de 150 en 200 gram per kilogram ds. Dit kan oplopen tot 270 gram per kilogram ds in bijvoorbeeld els en robinia. In het voorjaar is het eiwitgehalte in het boomblad over het algemeen het hoogst.
De exacte samenstelling van bladeren verschilt per boomsoort en is afhankelijk van het seizoen en de grondsoort. In vergelijkend onderzoek in het Praktijknetwerk was het kopergehalte van els met name op zand hoger dan van es en wilg.
Een aantal van deze stoffen kan ook giftig zijn, zoals de alkaloïde taxina in taxus. Secundaire plantenstoffen die positief kunnen zijn voor diergezondheid zijn:
- Looistoffen/tannines in bijvoorbeeld eikenblad;
- Slijmstoffen in bijvoorbeeld linde die verzachtend en beschermend kunnen zijn voor het spijsverteringsstelsel;
- Salicylaten in bijvoorbeeld de bast van de wilg waarvan het geneesmiddel aspirine is afgeleid;
- Flavonoïden in het blad van een hazelaar wat o.a. ontstekingsremmend kan werken en
- Saponinen in het blad van tamme kastanje wat ophoesten bevordert.
Combinatie ANLb
Door een gemengde inheemse struweelhaag aan de rand van weidepercelen of tussen weidepercelen aan te planten, kan het vee zelf opnemen waar ze behoefte aan heeft. Hierbij is het van belang dat de haag uitgerasterd is, zodat er geen overbegrazing tot de stam kan plaatsvinden, maar dat het een robuust element wordt en blijft. Omdat de robuuste haag ook een grote bijdrage aan biodiversiteit kan leveren, is er een ANLb vergoeding €5,85 per meter mogelijk voor het beheer en onderhoud. Vereisten voor de vergoeding zijn:
- Minimaal 3 meter breed, 1,5 meter hoog met afrastering op minimaal 1 meter van de stam
- Inheemse soorten (autochtoon)
- Niet als erfbeplanting
Zo kunnen verschillende functies van de haag, zoals mineralenvoorziening voor het vee, schaduw, windkering en biodiversiteit worden gecombineerd. Daarnaast is er een doel in het NPLG opgenomen van tien procent groenblauwe dooradering. Voor veehouders kan dit een functionele invulling zijn.
Meer info:
